Skip to main content

Wat is een algoritme?

Algoritmes. Ze zijn niet meer weg te denken uit de maatschappij en ook als gemeente kan je er niet meer omheen. Maar wat is een algoritme eigenlijk? De Correspondent legt het uit.

Algoritmes zijn alomtegenwoordig. Of je een zoekterm intypt op Google, belastingaangifte doet of een recept kookt – je krijgt ermee te maken. Daarom vandaag: een stoomcursus algoritmes.

Google gebruikt ze. 

De Belastingdienst gebruikt ze. 

Jij gebruikt ze. 

Algoritmes.

Je komt de term overal tegen – van kranten tot TED-talks, van verkooppraatjes tot overheidsrapporten. 

Maar wat ís een algoritme? 

Wat betekent ‘algoritme’?

Het woord algoritme komt van de naam van een Perzische wiskundige die in de negende eeuw een boek schreef over het uitvoeren van berekeningen: Mohammed ibn Moesa al-Chwarizmi.

Een behoorlijke baas, want mede door hem zijn we in Europa Arabisch-Indische cijfers (1, 2, 3, 4…) gaan gebruiken in plaats van de Romeinse notering (I, II, III, IV,…). Wel zo handig, want de Romeinen hadden geen nul én geen decimalen.

Al-Chwarizmi’s werk werd hier bekend door de Latijnse vertaling van zijn boeken, waarin hij ‘Algoritmi’ werd genoemd. Eerst werd het woord ‘algoritme’ alleen nog maar gebruikt voor berekeningen met cijfers, maar vandaag de dag heeft het een bredere betekenis. 

En die is? 

Een algoritme is niet meer dan: een aantal stappen dat je zet om een bepaald doel te bereiken. Een algoritme heeft dus niet per se te maken met grote bergen data en technologie. Een rekensom is een algoritme, maar het bereiden van een maaltijd is dat ook. Je volgt de stappen in een recept om het doel – eten op tafel – te bereiken. 

Een rekensom is een algoritme, maar het bereiden van een maaltijd is dat ook

Ook bij het vinden van een partner kun je een algoritme gebruiken. Stel, je wilt met Tinder een geliefde vinden. Je (1) downloadt de app en (2) maakt een profiel aan. Vervolgens maak je steeds een grotere schifting als je (3) begint te swipen, (4) appt met je matches en (5) afspreekt met personen die leuk genoeg lijken om mee op date te gaan. 

Zo wordt de trechter steeds nauwer en floept er uiteindelijk een leuke kandidaat uit. Of je gaat terug naar stap 3 en begint weer met swipen. Toevallig heeft Tinder met technologie te maken, maar je had hetzelfde kunnen doen met ouderwetse contactadvertenties. 

Toch denk ik bij algoritmes aan technologie…

Klopt, ik ook, want het woord ‘algoritme’ wordt vaak gebruikt in combinatie met nieuwe technologie. Zo experimenteert Albert Heijn sinds kort met ‘dynamisch afprijzen’, waarbij een algoritme op basis van weersomstandigheden, locatie en andere variabelen berekent hoeveel een product moet worden afgeprijsd. Gaat het bijvoorbeeld ineens regenen, dan kan de winkel beslissen om het barbecuevlees af te prijzen. De nieuwe prijs krijg je op een elektronisch bordje te zien.

Algoritmes worden vaak genoemd als het om grote datasets gaat, die door middel van technologie zijn verzameld. Volgens technologiebedrijf Domo voert Google per minuut 3,9 miljoen zoekopdrachten uit, speelt YouTube meer dan 4,3 miljoen video’s af en posten Instagram-gebruikers bijna 50.000 foto’s.

Veel van die data worden bewaard en kunnen eventueel worden gebruikt als input voor algoritmes. (Het gaat bij ‘data’ dus niet alleen om cijfers, maar ook om foto’s, video’s, geolocaties et cetera.)

Waar worden algoritmes voor gebruikt?

Wat je vaak ziet, is dat algoritmes worden gebruikt om bepaalde beslissingen (deels) te automatiseren. Neem de overheid, die allerlei voorspellende algoritmes gebruikt. De politie probeert te voorspellen wie er kans maakt om crimineel gedrag te vertonen, de gemeente Amersfoort welke leerlingen misschien vroegtijdig de school gaan verlaten. Waar vroeger een agent of docent die inschatting maakte, is het nu een computermodel.

Wiskundige Hannah Fry beschrijft in haar boek Algoritmes aan de macht vier verschillende functies van een algoritme: 

  • Prioriteren (Google beslist welke zoekresultaten bovenaan komen te staan);
  • Classificeren (een medisch algoritme onderscheidt kankercellen van gewone cellen);
  • Associëren (OkCupid beveelt je een geschikte partner aan op basis van bepaalde kenmerken); 
  • Filteren (Siri en Alexa filteren het achtergrondgeluid weg voor hun spraakherkenning).  

Een algoritme combineert vaak meerdere van deze functies. Een politiealgoritme zoekt naar associaties tussen bepaalde kenmerken en crimineel gedrag, om mensen vervolgens te classificeren als hoog of laag risico. 

Verder lezen bij de bron
IB&P

Lees ons boek

Gemeenten. Bewustzijn. Privacy.

Het handboek voor informatiebewustzijn bij de lokale overheid.

Nieuwsbrief

Deze versturen we 3-4x per jaar.

Recente blogs

Hoe kunnen functioneel beheerders en Privacy Officers elkaar ondersteunen?
De implementatie van de AVG of Wpg is niet uitsluitend de verantwoordelijkheid van de Privacy Officer. Het is een samenspel van diverse medewerkers uit verschillende vakgebieden, waaronder de functioneel beheerder. Hoe kunnen functioneel beheerders en Privacy Officers elkaar ondersteunen?
Hoe kun je contractmanagement implementeren?
: Contractmanagement zorgt ervoor dat alle afspraken en verplichtingen in een zakelijk contract goed worden nageleefd en beheerd, vanaf het moment dat het contract wordt ondertekend tot het einde ervan. Maar wat houdt contractmanagement eigenlijk in? En hoe kan je dit goed implementeren?
De rol van de lijnmanager op het gebied van privacy
In onze wereld, met alle informatietechnologie, is privacy belangrijker dan ooit. Als lijnmanager heb je een belangrijke rol om ervoor te zorgen dat iedereen zich aan de regels van de van de organisatie houdt. Maar wat houdt deze rol precies in en welke verantwoordelijkheden komen daarbij kijken? Dat lees je in deze blog.

Meer recente berichten

Eerste Kamer ook akkoord met Tijdelijke wet cyberoperaties
Verder lezen
Handhavers Dijk en Waard uitgerust met bodycams en handboeien. Mensen gedragen zich bewuster als ze weten dat ze gefilmd worden
Verder lezen
Franse privacytoezichthouder geeft AVG boetes voor SHA 1 en TLS 1.0 gebruik
Verder lezen
NIS2 Quickscan helpt organisaties bij voorbereiding op nieuwe cyberwet
Verder lezen
Bedrijven in industrie en handel vaker slachtoffer ransomware
Verder lezen
Aparte wet nodig voor gezichtsherkenning
Verder lezen
Norea: gepokt en gemazeld in it audits en privacy
Verder lezen
LockBit keert terug met bijgewerkte encryptors en nieuwe servers
Verder lezen
Russische hackers leggen Belgische overheidswebsites tijdlang plat
Verder lezen
Privacy First: stop vastleggen reisbewegingen door politie
Verder lezen